„PORADNIK RUCHU DROGOWEGO”

Uwaga pieszy

Od 1 czerwca 2021 r. w Polsce, wzorem wielu europejskich krajów, zacznie obowiązywać prawo nadające dodatkowe przywileje pieszym. Na podstawie nowych przepisów kierujący pojazdem będzie zobowiązany ustąpić pierwszeństwa nie tylko pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych, ale i pieszemu wchodzącemu na przejście. Jak interpretować nowe przepisy drogowe? Na czym polega nazywane potocznie „pierwszeństwo pieszego”?

W przedstawionym artykule zwrócę uwagę na to zagadnienie. Postaram się podpowiedzieć czy można przyjąć, że nowe prawo tak naprawdę zezwala na bezwzględne pierwszeństwo pieszego na ulicy. Doradzę również, na co warto zwracać szczególną uwagę w obrębie przejścia dla pieszych nie narażając się na łamanie obowiązującego prawa, a zwłaszcza na nieprzyjemne ryzyko wypadku.

Statystyki pokazują, że najwięcej wypadków drogowych z udziałem pieszych jest właśnie na przejściach przez jezdnię. W 2020 r. doszło w Polsce do 2678 wypadków drogowych na przejściach dla pieszych, stanowi to 51,2% wszystkich wypadków z udziałem pieszych. Śmierć poniosło 197 osób (31,2% ogółu zabitych pieszych), rannych zostało 2 581 osób (54,9 % ogółu rannych pieszych). Najczęstszą ich przyczyną było nieustąpienie przez kierowców pierwszeństwa pieszym.

Rozpoczynając temat należy uwzględnić wynikającą z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, podstawową zasadę:

Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz korzystać z przejścia dla pieszych, za wyjątkiem dwóch przypadków:

1) gdy odległość od przejścia przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego przejścia, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu.

2) przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone tylko pod warunkiem, że nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdów. Pieszy jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdom i do przeciwległej krawędzi jezdni iść drogą najkrótszą, prostopadle do osi jezdni.

Przejście dla pieszych powinno być oznakowane oznakowaniem pionowym i poziomym:

Pieszemu, miejsce przeznaczone do przechodzenia w poprzek drogi wskazuje znak poziomy  P-10 „przejście dla pieszych”.

Kierującemu, miejsce takie wskazuje pionowy znak informacyjny D-6 „przejście dla pieszych”.

Wedle aktualnie obowiązujących (do końca maja 2021 r.) przepisów, pieszy zdobywa pierwszeństwo przed pojazdem dopiero wtedy, gdy jest na przejściu. Przy dużym natężeniu ruchu przejście na drugą stronę bywa uzależnione od dobrej woli i uprzejmości kierowców. Zmiany w prawie mają na celu ułatwienie pieszym przechodzenie na drugą stronę jezdni, co z reguły jest zamierzeniem pieszego w obrębie wyznaczonego przejścia. Obowiązujące od 1 czerwca 2021 r. przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, stanowią że:

Pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem, z wyłączeniem tramwaju.

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście

Nowe polskie przepisy, mające zarówno zwolenników jak i przeciwników, raczej nie przypadną do gustu piratom drogowym, którzy poruszają się po drodze w myśl zasady „Uwaga bo jadę…”. Zamiarem nowego prawa jest doprowadzenie do zmiany właśnie takich przyzwyczajeń kierowców, stawiając na wzajemne poszanowanie w relacji kierowca-pieszy, a przede wszystkim na zmniejszenie liczby wypadków drogowych na przejściach dla pieszych stawiając na uspokojenie ruchu w obrębie wyznaczonych przejść.

Od 1 czerwca 2021 r. , pojawia się również zakaz obowiązujący pieszych, dotyczący:

korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię lub torowisko, w tym również podczas wchodzenia lub przechodzenia przez przejście dla pieszych – w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych.

Należy też pamiętać, że pomimo otrzymanego prawa pierwszeństwa przed pojazdem, pieszy wchodzący na przejście nie jest zwolniony z zachowania szczególnej ostrożności, o czym nadmieniłem na wstępie. Minimalizując ryzyko nadinterpretacji przez pieszych nowych przepisów, należy również pamiętać o obowiązujących już od dawna przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym, które nadal będą miały zastosowanie i zabraniają pieszemu  wchodzenia na jezdnię:

• bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych,
• spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi;
• przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności drogi;
• zwalniania kroku lub zatrzymywania się bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdnię lub torowisko;
• przebiegania przez jezdnię;
• chodzenia po torowisku;
• wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub półzapory są opuszczone lub opuszczanie ich rozpoczęto;
• przechodzenia przez jezdnię w miejscu, w którym urządzenie zabezpieczające lub przeszkoda oddzielają drogę dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez względu na to, po której stronie jezdni one się znajdują.

Analizując przedstawione zagadnienie można przyjąć, że odważnym posunięciem byłoby przyjęcie bezwzględnego pierwszeństwa pieszego na ulicy w obrębie przejścia. Warto jednak zaznaczyć, że pieszy jest również uczestnikiem ruchu drogowego i tak samo jak kierujący pojazdem zasługuje na swoje prawo i szacunek, a zwłaszcza z tego powodu, że jest niechronionym uczestnikiem ruchu i ma mniejsze szanse w nieprzewidzianym spotkaniu z poruszającym się pojazdem. Wszystkim kierowcom radziłbym zdjąć nogę z gazu i zachować czujne oko w obrębie wyznaczonych przejść dla pieszych. Natomiast pieszym warto zwrócić uwagę na instynkt samozachowawczy przed wejściem na przejście, gdyż przy braku czujności może się okazać zatrważające w skutkach, pomimo otrzymanych od 1 czerwca 2021 r. przywilejów w ruchu drogowym.

Opracował:
 up. organu zarządzającego ruchem
Krzysztof Pietrzko
Inspektor
w Wydziale Rozwoju Gospodarczego, Rolnictwa i Ochrony Środowiska
Starostwa Powiatowego w Łodzi